Van cijfertijger naar communicatiekanon

Generatie Z is de jongste generatie op de arbeidsmarkt en in de collegebanken. Mensen uit deze generatie kijken anders naar werk en opleiding dan eerdere generaties. Onderwijs en praktijk moeten daarop aansluiten, maar gaat dit niet ten koste van de vakkennis en kwaliteit van accountants?

Ze willen graag impact maken. Op de samenleving, door te vernieuwen of door iets te doen dat bijdraagt aan hun eigen ontwikkeling. Generatie Z, geboren tussen 2000 en 2015, is ook de eerste generatie digital natives. Zij zijn opgegroeid met (internet)technologie. Snel informatie opzoeken, zelfstandig werken en digitale vaardigheden ontwikkelen is hen op het lijf geschreven.  

Aantrekkelijk vak

Dat maakt het uitdagend om onderwijs of stagebegeleiding goed af te stemmen op de behoeften van deze generatie. “Dat merkt iedereen die onderwijs geeft, een gastles verzorgt of praktijkbegeleiding op de werkvloer geeft”, zegt registeraccountant Dirk van der Bij (foto) van Miedema Accountants in Sneek. We mogen Van der Bij (generatie X) gerust expert noemen: naast zijn werk als RA is hij docent accountancy bij Hogeschool NHL Stenden, examinator en voorzitter van AC-Scholenoverleg, het landelijke overleg van hbo-accountancyopleidingen. Vanuit die rollen is hij ook betrokken bij de herijking van het beroepsprofiel van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA). “Dat beroepsprofiel moet toekomstbestendig, studeerbaar en aantrekkelijk zijn.” 

Vraagbaak

Want de tijden veranderen. “Waar Generatie Y (1985-2000) ging voor een goede baan en veel verdienen, vindt de huidige generatie het belangrijk om zich persoonlijk te ontwikkelen. Zij willen graag aan de slag met praktijkopdrachten, vinden het belangrijk om samen te werken en soft skills te ontwikkelen, zoals overtuigingskracht, empathie en organisatiesensitiviteit.” Ondertussen verandert het werk van de accountant. “Natuurlijk moeten studenten weten hoe je moet boekhouden en hoe je journaalposten maakt. Maar het rekenwonder is steeds vaker ook vraagbaak. Een cliëntregisseur die in gesprek gaat met klanten over het minimaliseren van risico’s in processen, meedenkt over strategische doelen en zorgt voor relevante en betrouwbare managementinformatie.” 

"Het rekenwonder is steeds vaker ook vraagbaak. Een cliëntregisseur die in gesprek gaat met klanten."

Beroepsproducten 

Die rollen staan beschreven in het onlangs herziene beroepsprofiel. “Hierin is aandacht voor het ontwikkelen van soft skills en meer integratie van theorie en praktijk. Aan de opleidingen om dat vorm te geven.” Hoe gaat dat er op zijn eigen opleiding aan toe? “Wij zetten in op persoonlijk leiderschap en stimuleren studenten om zelf doelen te stellen over wat ze willen leren. Dat vraagt om regie nemen over je ontwikkeling en reflecteren op wat je hebt geleerd. Verder werken we met praktijkopdrachten en leveren studenten beroepsproducten op. Denk aan een jaarrekening of prognose, maar ook een advies over een managementcontrolsysteem of bedrijfsadvies aan een échte ondernemer.” 

Parate kennis

Klinkt mooi, maar menig accountant zal zich ondertussen afvragen: hoe zit het met de parate kennis? “Dit is een risico”, ziet Van der Bij. “Maar de taak van de docent of praktijkbegeleider is erop toe te zien dat studenten voldoende kennis opdoen. Zo leveren studenten niet alleen een product op, maar moeten ze kunnen uitleggen hoe dat tot stand is gekomen, wat ze hebben gedaan in samenwerking en wat voor gesprekken ze hebben gevoerd. En natuurlijk toetsen we kennis ook. Zien we dat er kennisgebrek is? Dan pakken we dat alsnog op in colleges.” 

Spanningsboog

Lesgeven aan of een stage begeleiden van een Generatie Z-student vraagt meer dan alleen uitleg. “Deze generatie wil graag zelf uitvogelen hoe het zit. Dat betekent voor de docent: niet zenden, maar activeren”, vertelt Van der Bij. “Zo laat ik studenten vaak in groepen werken en ze dan vragen aan mij stellen. Op de werkvloer kan het helpen om juist hen vragen te stellen, bijvoorbeeld: wat heb je gisteren voor werk gedaan, wat heb je daarvan geleerd en hoe ga je het vandaag aanpakken? Verder is hun spanningsboog wat korter. Daar kunnen we op inspelen door ze verschillende taken op één dag te laten doen.” 

Leren van elkaar

Tot slot: hoe leuk en interactief het onderwijs ook wordt, en hoeveel soft skills de accountant van de toekomst ook kwijt kan in zijn werk: bij elke baan horen toch ook minder leuke taken. “Dat klopt”, lacht Dirk van der Bij. “Als praktijkbegeleider is het belangrijk om stagiairs regelmatig te vragen hoe je hen kunt helpen bij hun ontwikkeling, en welke klussen ze graag oppakken. Vervolgens is prima uit te leggen dat daar weleens een taak bij zit die minder leuk is. Want vergeet niet: wij kunnen ook nog wel wat leren van deze generatie. Zeker op het gebied van soft skills. Dat maakt de samenwerking waardevol en komt jezelf én je organisatie ten goede!”. 

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in ons magazine Aangenaam. Je leest het magazine hier.